अमेरिकाका नवनिर्वाचित राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले जनवरी २० मा शपथ लिएपछि मौजुदा विश्व परिदृश्य परिवर्तन हुने भएको छ । ट्रम्पले हतियार युद्धमा अमेरिकालाई नफसाउने तर व्यापार युद्धमा फसाउने योजना अगाडि बढाउने भएका हुन् । ट्रम्पले आफ्नो क्याबिनेटमा राखिरहेका व्यक्तिहरूको छनौटले युद्धको स्वरूप र क्षेत्र परिवर्तन गर्ने योजनामा रहेको देखिएको पर्यवेक्षकहरूको आँकलन रहेको छ ।
अमेरिकाले विश्व राजनीतिबाट आफ्नो हस्तक्षेपकारी र वर्चस्ववादी भूमिकालाई चटक्कै छोडेर जान नसक्ने र हतियार युद्धमा आफूलाई फसाएर लान पनि नसक्ने अवस्थामा रहेकाले पर्यवेक्षकहरूले अहिले जारी युद्धहरूलाई युद्ध विराममा लगेर नयाँ शिराबाट वैश्विक राजनीतिको निर्माणमा जान लागेका राष्ट्रपति र आउन लागेका राष्ट्रपतिबीच ह्वाइट हाउसमा भएको भेटवार्ताले दर्शाएको छ ।
ट्रम्पसँगको भेटपछि अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनले युक्रेनलाई लामो दूरीसम्म मार हान्ने अनुमति दिने निर्णय गरेका हुन् ।
बाइडेनले युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीलाई यस्तो भने यता रुसी सेनाले आक्रमणको विगतको रणनीतिलाई फेरेको देखिएको छ ।
बाइडेनले जेलेन्स्कीलाई लामो दूरीसम्म मार हान्ने हतियारको उपयोग गर्न भनेपछि रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले पनि आणविक हातहतियार प्रयोगसम्बन्धी नीतिमा परिवर्तन गरेको घोषणा गर्दै यो तेस्रो युद्धको शुरुवात भएको भनेका छन् । यसपछि जेलेन्स्कीले अमेरिकाले आर्थिक सहयोग कटौती गरे युक्रेनले युद्ध हार्ने बताएका छन् ।
युक्रेनका राष्ट्रपति जेलेन्स्कीले मंगलबार अबेर फक्स न्यूजलाई दिएको एक अन्तर्वार्तामा वासिङटन यसको मुख्य सैन्य सहयोगी भएकाले आर्थिक सहयोग रोक्यो भने युक्रेनले युद्ध हार्ने बताएका छन् ।
जेलेन्स्कीले युरोपमा हामीले एकता गुमायौं भने यो धेरै खतरनाक हुने बताए । त्यसमा पनि उनले सबैभन्दा महत्वपूर्ण कुरा युक्रेन र संयुक्त राज्य अमेरिकाबीचको एकता भएको बताए ।
अमेरिकी राष्ट्रपतिमा निर्वाचित ट्रम्पले युद्धमा अमेरिकाको संलग्नता अन्त्य गर्ने र अमेरिकीहरूको जीवन सुधार गर्न करदाताको पैसा प्रयोग गर्ने प्रतिबद्धता गरेका छन् । उनले रुस–युक्रेन युद्धलाई २४ घण्टाभित्र समाधान गरिदिने चुनाव अघि पनि बताउँदै आएका छन् । ट्रम्पले भनेजस्तो गरे युक्रेन युद्ध हार्ने जेलेन्स्कीले फक्स न्यूजलाई भने ।
ट्रम्पले युद्ध अन्त्य गर्न पुटिनलाई प्रभाव पार्न सक्नेछन् कि भनेर सोध्दा, जेलेन्स्कीले जवाफ दिए, “यो सजिलो हुने छैन तर हो सक्नुहुन्छ किनभने उहाँ पुटिनभन्दा बलियो हुनुहुन्छ ।”
“पुटिन संयुक्त राज्य अमेरिका भन्दा कमजोर छन् । संयुक्त राज्य अमेरिकाको राष्ट्रपतिसँग बल, अधिकार र हतियार छ, र उसले ऊर्जा संसाधनको मूल्य घटाउन सक्छ ।”
मंगलबार युक्रेनले पहिलो पटक अमेरिकाले आपूर्ति गरेको लामो दुरीका क्षेप्यास्त्रहरू रुसी भूभागमा प्रहार गरेको थियो, जसको एक दिनपछि अमेरिकाले उनीहरूको प्रयोगको अनुमति दिएको थियो ।
अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनले पनि युक्रेनलाई एन्टी–पर्सनल ल्यान्ड माइनहरू दिन सहमति जनाएका छन्, एक अमेरिकी रक्षाअधिकारीले बीबीसीलाई बताए । तर जेलेन्स्कीले युक्रेन युद्धको मैदानमा धेरै कठिन समयबाट गुज्रिरहेको बताए ।
इन्स्टिच्युट फर द स्टडी अफ वारको तथ्याङ्कअनुसार रूसी सेनाले फ्रन्ट लाइनमा आफ्नो लाभलाई गति दिइरहेको छ । यसको विश्लेषणले रुसी सेनाले गतवर्षको तुलनामा २०२४ मा ६ गुणा बढी भूभागकब्जा गरेको फेला पारेको छ ।
पुष्टि गरिएको सोसल मिडिया फुटेज र सेनाको आन्दोलनको रिपोर्टको आधारमा इन्स्टिच्युट फर द स्टडी अफ वारले मस्कोको सेनाले यस वर्ष अहिलेसम्म लगभग २७०० वर्ग किलोमिटर युक्रेनी क्षेत्र कब्जा गरेको छ । यसमा ४६५ वर्ग किलोमिटर सन् २०२३ मा कब्जा गरिएको छ ।
जेलेन्स्कीले गतहप्ता पुटिनसँग फोनमा कुरा गरेकोमा जर्मन चान्सलर ओलाफ स्कोल्जलाई पनि कडा शब्दहरू लेखेका थिए ।
उनले फक्स न्यूजलाई भने कि यो “प्यान्डोराको बक्स“हो किनभने पुटिनको एक्लोपनले उनीमाथि दबाब बढाउनेछ ।
राष्ट्रपति बाइडेनको युक्रेनलाई एन्टी–पर्सनलमाइनहरू उपलब्ध गराउने निर्णय र रूसी भूमिमा लामो दूरीको मिसाइलहरूको प्रयोगलाई अनुमति दिने निर्णय आएको पछि रुसी सेनाले फ्रन्ट लाइनमा आफ्नो दबादबा बढाउँदै गइरहेको छ ।
इन्स्टिच्युट फर द स्टडी अफवारको तथ्याङ्कले रूसले २०२३ मा गरेको भन्दा २०२४ मा लगभग ६ गुणा बढी क्षेत्र कब्जा गरेको छ । पूर्वी डोनबास क्षेत्रमा प्रमुख युक्रेनी लजिस्टिक हबहरूतर्फ अघि बढिरहेको छ ।
यसैबीच, रूसको कुर्स्क क्षेत्रमा युक्रेनको अचम्मको घुसपैठ कमजोर बन्दै गएको छ। रुसी सेनाले कीभको आक्रमणलाई पछाडि धकेलिएको छ। विज्ञहरूले युक्रेनले सामना गरेको जनशक्तिको अभावलाई ध्यानमा राख्दै यसलाई “रणनीतिक प्रकोप“भन्दै आक्रमणको सफलतामा प्रश्न उठाएका छन्।
यी घटनाक्रमहरू दोस्रो डोनाल्ड ट्रम्प प्रशासनको साथमाउच्च अनिश्चितताको समयमा आएको हो। अमेरिकी राष्ट्रपति निर्वाचित भएपछि जनवरीमा शपथ ग्रहण गरेपछि युद्ध अन्त्य गर्ने वाचा पूरा गर्न गरेका छन् । कतिपयले युक्रेनलाई भविष्यमा सैन्य सहायता कटौती गर्न सक्ने आशंका छ ।
रुसले पूर्वी युक्रेनमा प्रगति गरेको छ युद्धको सुरुका केही महिनाहरूमा फ्रन्ट लाइन चाँडै सारियो, रसियाले युक्रेनी काउन्टर अफेन्सिभले पछाडि धकेल्नु अघि तुरुन्तै जमीन हासिल गरेको छ । तर २०२३ मा दुबै पक्षले कुनै ठूलो उपलब्धिहासिल गर्न सकेनन् – द्वन्द्व धेरै हदसम्म गतिरोधमा सर्दै गएको थियो ।
तर, सन् २०२४ मा युक्रेनी भूमि धेरै कब्जा गरेको, ट्रम्पको जितले अमेरिकाबाट सैनिक सहयोगमा हुने कटौतीले युद्धविरामको सम्भावना सन् २०२५को फेब्रुअरीसम्म हुने युद्ध भएको पहिलो वर्षमै विज्ञहरूले आकलन गरेका थिए ।
अर्कोतर्फ व्यापार युद्ध शुरु गर्ने भएका छन् । पहिलो कार्यकालमा नै ट्रम्पले शुरु गरेका थिए । चीनसँग भन्सार महशुल यो पटक ६० प्रतिशत बढाउने र अन्य देशलाई २० प्रतिशत बढाउने भनेकाले व्यापार युद्ध बढाउने देखिएको छ ।
यसले गर्दा त्यो युद्ध दक्षिण एसियामा तीव्र पारिने देखिएको छ । यसले गर्दा नेपालको अवस्थितले पनि नेपाल ट्रम्पको फोकसमा पहिले देखि रहेको थियो ।
तर नयाँ आईएसडब्लू तथ्याङ्कले २०२४ को कथा रूसकालागि बढी अनुकूल हुने सुझाव दिन्छ । आईएसडब्लू ले आफ्नो विश्लेषणलाई पुष्टि गरिएको सोशल मिडिया फुटेज र सेनाको आन्दोलनका रिपोर्टहरूमा आधारित गर्दछ ।
आईएसडब्लू डेटाले देखाउँछ कि मस्कोको सेनाले यस वर्ष अहिलेसम्म लगभग दुई हजार सात सय वर्ग किलोमिटर युक्रेनी क्षेत्र कब्जा गरेको छ, जुन २०२३ मा मात्र चार सय ६५ वर्ग किलोमिटर थियो, जुन लगभग छ गुणाले बढेको छ ।
किंग्स कलेज लन्डनका रक्षा अनुसन्धानकर्ता डा. मारिना मिरोनले बीबीसीलाई सुझाव, यदि रूसले गतिमा अगाडि बढ्यो भने युक्रेनीपूर्वी मोर्चा “वास्तवमा पतन हुन सक्छ ।’’
१ सेप्टेम्बर र ३ नोभेम्बरको बीचमा एक हजार वर्ग किलोमिटर भन्दा बढी लिइएको थियो, जसले हालका महिनाहरूमा धकेल्ने तीव्रता देखाउँछ । यी प्रगतिहरूको असर पर्ने दुई क्षेत्रहरू खार्किभ क्षेत्रको कुपियान्स्क र कुराखोभ हुन्, डोनेट्स्क क्षेत्रको पोक्रोभ्स्कको प्रमुख लजिस्टिक हबको लागि एउटा पाइलाको ढुङ्गा ।
क्याटेगोरी : अन्तर्राष्ट्रिय
थप समाचार
धेरै पढिएका
प्रतिक्रिया