अमेरिकाको तीन सय साठी खर्ब अमेरिकी डलर बढी ऋणले विकासोन्मुख देशहरूमा पार्ने प्रभाव
अमेरिकाको राष्ट्रिय ऋण तीन सय साठी खर्ब अमेरिकी डलर नाघेको छ । तीन महिनामा मात्रै १० खर्ब अमेरिकी डलर बढीको ऋण बढेको देखिएको छ ।
विश्व अर्थतन्त्रमा डलरको प्रभावशाली स्थिति र अमेरिकाको केन्द्रीय बैंक फेडरल रिजर्भको बलियो मौद्रिक नीति नियन्त्रणका कारण अमेरिकाले निकट भविष्यमा अझै पनि आफ्नो संघीय ऋण प्रणालीलाई कायम राख्न सक्षम हुन सक्ने छ । तर अमेरिकी राष्ट्रिय ऋणमा भएको तीव्र वृद्धिले अझै पनि महत्वपूर्ण चुनौतीहरू खडा गरेको छ । विश्व अर्थतन्त्रमा विशेष गरी विकासोन्मुख विश्वलाई असर गर्छ । विकासोन्मुख देशहरूले प्रायः आर्थिक झट्काहरूको उच्च जोखिमको अनुभव गर्छन् । फलस्वरूप, सम्भावित वित्तीय जोखिमहरू न्यूनीकरण गर्न दीर्घकालीन रणनीतिक योजनाहरू बनाउनु यी देशहरूको लागि महत्वपूर्ण बढेर जानेछ ।
अमेरिकी राष्ट्रिय ऋण इतिहासमा पहिलो पटक ३६० खर्ब अमेरिकी डलर अर्थात ३६ ट्रिलियन नाघेको फक्स बिजनेसले ट्रेजरी विभागबाट जारी गरिएको पछिल्लो तथ्यांकलाई उद्धृत गर्दै एक रिपोर्ट प्रकाशित गरेको छ ।
अमेरिकी राष्ट्रिय ऋणको कुल रकम सन् २०२४ को जनवरीको सुरुमा ३४ ट्रिलियन डलर पुगेको थियो । यो जुलाईको अन्त्यतिर ३५ ट्रिलियन डलर पुगेको थियो । ३५ ट्रिलियन डलरबाट ३६ ट्रिलियन डलरमा बृद्धि हुन तीन महिना मात्रै लागेको थियो । यसले अमेरिकी संघीय सरकारको ऋणको तीव्र गतिमा वृद्धि भइरहेको संकेत गर्छ ।
यो डरलाग्दो वृद्धिले ब्याज भुक्तानीका लागि स्रोतको ठूलो विनियोजन मात्र होइन, राष्ट्रको अर्थतन्त्र र सामाजिक विकासमा सम्भावित रूपमा गहिरो प्रभाव पार्ने भविष्यमा बढ्दो वित्तीय बोझको पूर्वचित्रण पनि गर्छ ।
यो बढ्दो वित्तीय बोझले यूएस ट्रेजरी बन्डहरूमा हुने गरको विश्वासलाई कमजोर बनाउँछ । जसले उच्च उपज र विश्वव्यापी वित्तीय बजारहरूमा अस्थिरता बढाउन सक्छ । विकासोन्मुख देशहरूका लागि, यी गतिशीलताहरू प्रायः पूँजी बहिर्गमन, मुद्राको अवमूल्यन र बढ्दो उधारो लागतमा रुपान्तरण हुन्छन् । यसले तिनीहरूको आर्थिक विकासलाई थप जटिल बनाउँछ ।
अझ चिन्ताको कुरा के छ भने अमेरिकी ऋणको निरन्तर वृद्धि अब अल्पकालीन प्रवृत्ति मात्र होइन, जटिल र स्थायी आर्थिक, राजनीतिक र सामाजिक समस्याहरूको संचयी प्रभावबाट उत्पन्न हुने महत्वपूर्ण दीर्घकालीन चुनौती हो । सामाजिक कल्याण, रक्षा खर्च, र पूर्वाधार विकास र कर राजस्व फैलिएको – सरकारी वित्तीय खर्च बीच चलिरहेको असंतुलन बढ्दो रूपमा स्पष्ट भएको छ । यो संरचनात्मक घाटाले सरकारलाई कोषको अन्तरलाई बन्द गर्न निरन्तर नयाँ ऋण जारी गर्न बाध्य बनाउँछ । यसले ऋण संचयको दुष्चक्रमा परिणत गराउँछ ।
अन्तर्राष्ट्रिय परिप्रेक्ष्यमा, संयुक्त राज्य अमेरिका प्राथमिक रिजर्भ मुद्राको जारीकर्ता भएकोले, यसको वित्तीय नीति र ऋण स्थितिले घरेलु आर्थिक अवस्थालाई मात्र असर गर्दैन । तर विश्वव्यापी अर्थतन्त्रमा दूरगामी प्रभावहरू पनि सर्वत्र फैलिन्छ ।
उदाहरणका लागि, अमेरिकी राष्ट्रिय ऋण द्रुत वृद्धि बारे त्यहाँ बढ्दो चिन्ता छ । त्यो भनेको अमेरिकी ट्रेजरी बन्ड होल्ड गर्ने बजार विश्वास कमजोर हुने हो । विश्वासको यो ह्रासले विश्वव्यापी वित्तीय बजारहरूमा प्रत्यक्ष असर पार्न सक्छ । सम्भावित रूपमा उच्च उधारो लागत र विश्वव्यापी अस्थिरता बढ्छ । यसले अन्तर्राष्ट्रिय वित्त र व्यापारको परिदृश्यलाई थप जटिल बनाउँछ ।
यस पृष्ठभूमिमा, विश्वको दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्रको रूपमा चीनले अमेरिकी डलरमा अत्यधिक निर्भरताले निम्त्याउने जोखिमहरूलाई कम गर्न सक्रिय र स्थिर कदम चाल्नुपर्ने आवश्यकतालाई स्वीकार गर्नुपर्ने छ । डलरीकरणको प्रक्रिया – जसमा अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार, विश्वव्यापी भुक्तानी प्रणाली र विदेशी मुद्रा भण्डारमा डलरमा निर्भरता घटाउने गरी चीनले चाल्नुपर्ने कदममा समावेश गरेको चिनियाँ सञ्चार माध्यममा जनाइएको छ । चीन र अन्य धेरै राष्ट्रहरूको लागि मुख्य यो विषय फोकस भएको छ । सीमापार व्यापार र लगानीमा युआनको प्रयोगलाई बढावा दिएर चीनले आफ्नो वित्तीय लचिलोपन बढाउने मात्र नभई अमेरिकी वित्तीय र मौद्रिक नीतिको प्रभावलाई कम गर्न पनि खोजेको छ । यसले थप स्थिर विश्वव्यापी वित्तीय प्रणालीको लागि आशाजनक मार्ग प्रदान गरेको छ ।
चीनले चिनियाँ युआनको अन्तर्राष्ट्रियकरणलाई निरन्तरता दिनुपर्छ । युआनको अन्तर्राष्ट्रियकरण दीर्घकालीन र जटिल प्रक्रिया भए पनि युआनको अन्तर्राष्ट्रिय स्तरलाई निरन्तर बढाएर मात्र चीनले अमेरिकी डलरमाथिको आफ्नो निर्भरतालाई प्रभावकारी रूपमा घटाउन सक्छ । यस कदमले चीनको अर्थतन्त्रमा अमेरिकी ऋण मुद्दाको सम्भावित प्रतिकूल प्रभावहरूलाई कम गर्न मद्दत गर्नेछ ।
थप रूपमा, विकासशील देशहरूले सक्रिय रूपमा एकअर्कासँग बहुपक्षीय सहयोगलाई बलियो बनाउन आवश्यक छ, आर्थिक लचिलोपन र वित्तीय संसारमा बार्गेनिङ पावरलाई बढावा दिनुपर्छ ।
सहकार्यलाई बढावा दिएर र थप समतामूलक र न्यायपूर्ण अन्तर्राष्ट्रिय आर्थिक व्यवस्थाको वकालत गरेर, उदीयमान अर्थतन्त्रहरूले विश्वव्यापी वित्तीय संयन्त्रलाई थप सन्तुलित र निष्पक्ष दिशातर्फ पु-याउन महत्वपूर्ण भूमिका खेल्न सक्छन् ।
क्याटेगोरी : अन्तर्राष्ट्रिय
थप समाचार
धेरै पढिएका
प्रतिक्रिया