सन् २०२४ सम्म चीनको आर्थिक विकासको अनुकूल परिस्थितिमा खासै परिवर्तन भएको देखिँदैन ।
पहिलो तीन त्रैमासिकमा चीनको औसत आर्थिक वृद्धिदर ४.८ प्रतिशत रह्यो ।
चीनको विशाल बजार र आर्थिक लचिलोपन देशको विकासको बलियो आधार हुन् ।
नयाँ ऊर्जा सवारी साधन (एनईभीएस) उत्पादनमा चीन विश्वको पहिलो स्थानमा छ ।
चीनको औद्योगिक क्षमताले उसको विश्वव्यापी नेतृत्वलाई निरन्तरता दिएको छ ।
देशको वैदेशिक व्यापार ५.२ प्रतिशतले बढेर ऐतिहासिक उच्च बिन्दुमा पुगेको छ ।
चीनको शहरीकरण दरले ठूलो आर्थिक सम्भावना प्रस्तुत गर्छ ।
शिक्षा, प्रविधि र जनसांख्यिकीय लाभांश चीनको दीर्घकालीन विकासका स्रोत हुन् ।
चीनको नीति समायोजनले आर्थिक स्थिरतालाई प्रवद्र्धन गरेको छ ।
विशाल बजार र ठोस आधारले चीनको भविष्यको आर्थिक गतिलाई सुनिश्चित गरेको छ ।
सन् २०२४को अन्त्यतिरको बिन्दुमा उभिएर चिनियाँ अर्थतन्त्रले गरेको गतिविधिको परिदृश्यलाई फर्की हेर्दा चीनको आर्थिक विकासका लागि विद्यमान अनुकूल परिस्थितिमा खासै परिवर्तन भएको देखिँदैन् ।
चीनको घरेलु गार्हस्थ्य उत्पादन पहिलो त्रैमासिकमा वार्षिक रूपमा ५.३ प्रतिशत, दोस्रो त्रैमासिकमा ४.७ प्रतिशत र यस वर्षको तेस्रो त्रैमासिकमा ४.६ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ र पहिलो तीन त्रैमासिकमा ४.८ प्रतिशतको औसत वृद्धिदर रहेको देखिन्छ ।
सेप्टेम्बरदेखि वृद्धिशील नीतिहरूको प्याकेजले यसको प्रभावहरू उत्पादन गर्न जारी राख्दै चीनको अर्थतन्त्रले माथिल्लो प्रवृत्ति कायम राखेको देखिन्छ । समग्रमा, चीनको आर्थिक वृद्धि लक्ष्य हासिल गर्नमा चिनियाँ अर्थविज्ञ पूर्णरूपमा विश्वस्त देखिन्छन् ।
देशको आर्थिक प्रदर्शनले कठिनाई जितिएको दर्शाउँछ । बाह्य रूपमा, एक शताब्दीमा नदेखिएका विश्वभरका परिवर्तनहरू तीव्र गतिमा प्रकट भइरहेका छन् । विश्वव्यापी आर्थिक वृद्धि सुस्त रहेको र बाह्य वातावरणको जटिलता, गम्भीरता र अनिश्चितता बढ्दै गएको छ । घरमा, घरेलु माग अपर्याप्त छ, सामाजिक अपेक्षाहरू कमजोर रहन्छन् र संरचनात्मक समायोजनसँग सम्बन्धित कठिनाइहरू छन् । अवस्था गम्भीर र जटिल छ साथै कार्य कठिन र भारी पनि छ ।
तर, चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी केन्द्रीय समितिको केन्द्रबिन्दुमा राष्ट्रपति सी चिनफिङको बलियो नेतृत्वमा चिनियाँ स्थानीय तह र सरकारी निकायहरू थप विश्वस्त रहेका छन् र परिणामहरू दिन ठोस कदम चालिरहेका छन् । नतिजाहरूले चिनियाँ अर्थतन्त्रका आधारभूत कुराहरू र विशाल बजार, बलियो आर्थिक लचिलोपन र ठूलो सम्भावना जस्ता अनुकूल परिस्थितिहरू अपरिवर्तित रहन्छन् भन्ने विश्वास विज्ञहरूको देखिन्छ ।
विशाल बजार, विशाल ठाउँ
बजार सबैभन्दा कम स्रोत हो । १.४ अर्ब चिनियाँ जनताले हासिल गरेको आधुनिकीकरणले सबै विकसित देशहरूको संयुक्त बजारभन्दा ठूलो नयाँ अति विशाल (सुपर–लार्ज ) बजार थपेको छ । नयाँ विकास ढाँचाले चीनलाई आफ्नो बजार सम्भाव्यता पूर्ण रूपमा खुला गर्न र अन्य देशहरूको लागि ठूलो माग सिर्जना गर्न सक्षम बनाउँछ ।
१४ नोभेम्बरमा उत्पादन लाइनमा नयाँ कार ल्याउनका साथ चीनको नयाँ ऊर्जा सवारी साधन (एनईभीएस) को वार्षिक उत्पादनले १ करोडको कोसेढुङ्गा पार गर्यो र त्यसो गर्ने विश्वको पहिलो देश चीन बन्यो । संख्याको पछाडि चीनको बलियो आपूर्ति र माग रहेको छ । पहिलो १० महिनामा, चीनको उत्पादन र एनईभीएसको बिक्री क्रमशः ३३ प्रतिशत वार्षिकरूपमा ३३.९ प्रतिशतले बढेको छ ।
चीनले अटोमोटिभ उद्योगको विद्युतीकरण र बौद्धिक रूपान्तरणमा नेतृत्व लिन जारी राखेको छ । यो अति–ठूलो बजारमा आपूर्ति, नीति समर्थन र मागको फाइदालाई श्रेय दिइएको छ ।
बजारले बहुमूल्य व्यापार अवसरहरू ल्याउँछ । उदाहरणका लागि कारहरू लिन सकिन्छ । जुनको अन्त्यसम्ममा चीनमा ३४ करोड ५० लाख कार थिए तर प्रति १०००० बासिन्दाका लागि देशको कार स्वामित्वको स्तर विकसित देशहरूमा भन्दा आधाभन्दा कम छ । थप रूपमा, चीनको एनईभीएसको स्वामित्व मात्र २ करोड ४७ लाख २० हजार छ । यसले चीनमा माग निरन्तर भइरहने दर्शाउँछ ।
बजारले प्रतिस्पर्धाको फाइदा उठाउँछ । चीनको विशाल बजारले “स्केलको अर्थतन्त्र“ र “स्कोपको अर्थतन्त्र “ (इकोनमी अफ स्केल एन्ड स्कोप) को गठनमा योगदान पु-याउँछ । जसले उद्यमहरूको लागि बढी नाफा उत्पन्न गर्छ र नवप्रवर्तनमा र लागत घटाउँछ । साथै ठूलो संख्यामा यसको प्रयोग नयाँ नयाँ क्षेत्र र नवप्रवर्तनहरूमा लगानीको अवसरलाई प्रोत्साहन गराउँछ ।
ब्याट्री, मोटर र इलेक्ट्रोनिक कन्ट्रोल टेक्नोलोजीमा चीन विश्वको नेतृत्वमा छ । जबकि यसको बौद्धिक ककपिट र बुद्धिमान ड्राइभिङ अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा उन्नत छ । आपूर्ति र मागबीचको सौम्य अन्तरक्रियाको लागि धन्यवाद दिनै पर्नेछ । नयाँ प्रविधिहरू र नयाँ उत्पादनहरूको औद्योगिकीकरण तीव्र हुँदैछ ।
बलियो लचिलोपन, ठोस आधार
लचिलोपनले आत्म–विश्वासलाई बलियो बनाउँछ । सबै किसिमका कठिनाइ र चुनौतिलाई पार गरेर चीन आजको अवस्थामा आइपुगेको छ । चीन “चीन पतन सिद्धान्त“ द्वारा भविष्यवाणी गरे अनुसार पतन भएको छैन र “चीन शिखर सिद्धान्त“ द्वारा भविष्यवाणी गरे अनुसार यो शिखर हुनेछ ।
यस सन्दर्भमा वैदेशिक व्यापार एक महत्वपूर्ण ब्यारोमिटर हो । वर्षको पहिलो १० महिनामा चीनको वैदेशिक सामानको व्यापार वार्षिक रूपमा ५.२ प्रतिशतले बढेर ऐतिहासिक रूपमा सोही अवधिको तुलनामा नयाँ उच्च पुगेको छ । बाह्य माग घटेको पृष्ठभूमिमा देशको वैदेशिक व्यापारको गुणस्तर र दक्षतामा भएको सुधारले चीनको आर्थिक लचिलोपनलाई दर्शाउँछ ।
यो लचिलोपन चीनको ठोस उत्पादन आधार र औद्योगिक शृंखला फाइदाहरूबाट उत्पन्न हुन्छ । एप्पलका सीईओ टिम कुकले यस वर्ष चिनियाँ मुख्य भूमिको आफ्नो तेस्रो भ्रमणको क्रममा चिनियाँ आपूर्तिकर्ताहरूको बारेमा भनका थिए । “हामीले उनीहरू बिना के गर्न सक्दैनौं,“एप्पलका २०० प्रमुख आपूर्तिकर्ताहरूमध्ये ९० प्रतिशत भन्दा बढीले चीनमा कारखानाहरू स्थापना गरेका छन् ।”
चीनसँग विश्वको सबैभन्दा व्यापक औद्योगिक वर्गहरू र एक राम्रो गोलाकार औद्योगिक प्रणाली छ । उत्पादन उद्योगको स्तरमा लगातार १४ वर्षसम्म शीर्ष स्थानमा छ ।
उत्पादन क्षेत्रको उच्च–अन्त, बौद्धिक र हरित विकासले देशको औद्योगिक र आपूर्ति शृंखलाको स्थिरतालाई सुदृढ गर्न जारी राखेको छ । पहिलो तीन त्रैमासिकमा उत्पादन उद्योगले देशको आर्थिक वृद्धिमा ३२.२ प्रतिशत योगदान पु¥याएको छ । जुन ११.२ प्रतिशतले बढेको छ । चीन विश्वको सबैभन्दा नवीन अर्थतन्त्रको वरियतामा ११ औं स्थानमा उक्लिएको छ । आधार ठोस छ त्यसैले जोखिम र चुनौतीहरूबाट डराउनु पर्ने स्थिति नरहेको विज्ञहरू बताउँछन् ।
लचिलोपन पनि उत्कृष्ट नीति समायोजनबाट आउँछ ।
राष्ट्रले प्रत्याक्रामक चक्रीय (काउन्टर–साइकिकल एडजस्टमेन्ट्स) समायोजनलाई बलियो बनाइरहेको छ । प्रमुख राष्ट्रिय रणनीतिहरूको कार्यान्वयनलाई गति दिँदै र प्रमुख क्षेत्रहरूमा धितोसम्बन्धी क्षमताहरूको विकासलाई बलियो उपायहरूका साथ उपभोक्ता वस्तुहरूको लागि ठूला–ठूला उपकरणको स्तरीकरण र प्रयोगको (अपग्रेड एन्ड ट्रेड–इन) नीतिहरूलाई समर्थन गर्दै स्थिरतालाई बढावा दिँदै आएको छ । साथै सम्पत्ति बजार र पूँजी बजारलाई प्रवद्र्धन गर्ने नीति लिइएको छ । सरकारले स्थानीय सरकारको ऋण जोखिम विघटन गर्न उपायहरूको प्याकेज पनि अगाडि बढाएको छ । यस वर्ष विद्यमान नीतिहरूको शृङ्खलाले प्रभावहरूबाट उत्पादन गर्न जारी राखेको छ र वृद्धिशील नीतिहरू प्रभावकारी रूपमा कार्यान्वयन भइरहेका छन्, संयुक्त रूपमा अर्थतन्त्रलाई स्थिर बनाउन मद्दत गर्दै गएको विज्ञहरू बताउँछन् ।
विशाल सम्भावना, बलियो गति
चीनको अर्थतन्त्रमा दीर्घकालीन विकासको गतिलाई कायम राख्नको लागि प्रशस्त सम्भावना र धेरै फाइदाहरू र अनुकूल अवस्थाहरू छन् । चीन धेरै वर्षदेखि विश्वको दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्र भएको छ । तर, अझै पनि प्रतिव्यक्ति र संरचनाको हिसाबले ठूलो विकास सम्भावना बाँकी नै छ ।
चीनको प्रतिव्यक्ति जीडीपी अपेक्षाकृत कम छ र देशको प्रतिव्यक्ति पूर्वाधारको मात्रा विकसित देशहरूको तुलनामा २०–३० प्रतिशत मात्र छ । २०२३मा चीनको शहरीकरण दर जसले कुल जनसंख्याको सापेक्ष स्थायी शहरी बासिन्दाहरूको अनुपात मापन गर्दछ । त्यो २०२३ को अन्त्य सम्ममा ६६.२ प्रतिशत पुगेको छ । अनुमानले देखाउँछ कि शहरीकरण दरमा प्रत्येक प्रतिशत बिन्दु वृद्धिले १० खर्ब युआन (१खर्ब ३७ अर्ब ५५ करोड अमेरिकी डलर) लगानीमा चलायमान बनाउन सक्छ ।
हाल चीनको वित्तीय घाटा अनुपात र सरकारी ऋण अनुपात दुवै कम छ र देशको नीति उपकरण बक्स राम्रो स्टक रहेको छ ।
सम्भाव्यता पनि प्राथमिक स्रोतहरूमा निहित छ । विज्ञान र प्रविधिमा चीनको मानव संसाधन देशमा पहिलो स्थानमा छ र जनसांख्यिकीय लाभांशलाई प्रतिभा लाभांशमा परिणत गर्दै नयाँ कार्यशक्तिमा प्रवेश गर्नेहरूले प्राप्त गरेको शिक्षाको औसत अवधि १४ वर्ष पुगेको छ । थप रूपमा, समग्र पर्याप्त सामाजिक पुँजीहरू । भूमिको अत्याधिक कुशल प्रयोगको लागि विशाल कोठा र डिजिटल तत्वहरूको सम्भावनाको विशाल मुक्तिले ठोस आधारभूत समर्थन प्रदान गर्दछ ।
यो सम्भावना पनि ठूलो बजारबाट आउँछ । देशको १.४ अर्बभन्दा बढी जनसंख्या र ४० करोडभन्दा बढीको मध्यम आय भएको जनसंख्याले ठूलो, विविध र विशाल घरेलु बजारलाई समर्थन गर्दछ। एकीकृत राष्ट्रिय बजारको निर्माणलाई गति दिनुले समग्र आर्थिक परिचालन दक्षतामा सुधार ल्याउने र आन्तरिक मागको सम्भावनालाई निरन्तरता दिनेछ ।
समग्रमा, चीन विशाल भूभाग, ठूलो जनसंख्या र असंतुलित र असंबद्ध विकास भएको देश हो। यो एक कमजोरी हो तर यसले भविष्यको विकासको लागि सम्भाव्यता र चालक शक्ति पनि प्रतिनिधित्व गर्दछ ।
विकास सम्भाव्यतालाई निरन्तरता दिनको लागि सुधारको माध्यमबाट जीवन्तता र समन्वय निर्माण गर्न आवश्यक छ ।
निष्पक्ष प्रतिस्पर्धा समीक्षाका लागि नियमहरू लागू गर्नेदेखि निजी अर्थतन्त्रको प्रवद्र्धनसम्बन्धी कानूनको विधायी प्रक्रियालाई गति दिने र सरकार र उद्यमहरू बीचको सामान्य सञ्चार संयन्त्रहरू निर्माण गर्ने, विदेशी लगानीको लागि नयाँ राष्ट्रिय नकारात्मक सूची जारी गर्ने र विदेशीहरूको लागि बजार पहुँच प्रतिबन्धहरू हटाउने । उत्पादन क्षेत्रमा लगानीकर्ताहरू, मुख्य क्षेत्रहरूमा चीनको सुधारहरू यस वर्ष गहिरो हुँदै गइरहेको छ र उच्च स्तरको खुलापन प्रगतिहरू गहिरो तरिकाबाट भइरहेको विज्ञहरूको बुझाइ छ ।
चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीको २० औं केन्द्रीय समितिको तेस्रो पूर्ण बैठकले चिनियाँ आधुनिकीकरणलाई अगाडि बढाउनको लागि थप गहन सुधार गर्ने चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी केन्द्रीय समितिको प्रस्ताव पारित गरेको छ ।
आर्थिक प्रणालीको सुधारबाट प्रेरित भएर चीनले अन्य क्षेत्रहरूमा पनि सुधारलाई बढावा दिइरहेको छ र आन्तरिक विकासको गति र जीवन्ततालाई निरन्तरता दिइनेछ । समीक्षाले परिस्थितिको स्पष्ट बुझाइ र राम्रोसँग अगाडि बढ्न अनुमति दिन्छ ।
यस वर्ष केही प्रमुख अर्थतन्त्रहरूले न्यून वृद्धि दर र उच्च मुद्रास्फीतिको अनुभव गरे पनि चीनले आफ्नो आर्थिक वृद्धि लक्ष्य करिब ५ प्रतिशत हासिल गर्ने र विश्वको आर्थिक वृद्धिमा ३० प्रतिशत योगदान जारी राख्ने अपेक्षा गरिएको छ । यो स्थिर कार्यसम्पादनले चीनको अर्थतन्त्र दीर्घकालमा सकारात्मक दिशामा कायम रहने तथ्यलाई रेखांकित गर्दछ ।
चिनियाँ विज्ञहरूको प्रस्तुत विश्लेषण र एप्पलका टिमकुकले भनेका पंक्तिहरूले चीनको अर्थतन्त्रको धरमराउँदै गएको विश्लेषणालाई आधारहीन भएको दर्शाउँछ । अमेरिकाका निर्वाचित राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले व्यापार युद्ध लडे पनि वा समन्वयकारी नीति अपनाउने दुवैका लागि चीनको मौजुदा अर्थतन्त्र तयार रहेको देखिन्छ ।
क्याटेगोरी : अन्तर्राष्ट्रिय
थप समाचार
धेरै पढिएका
प्रतिक्रिया