भारत र संयुक्त राज्य अमेरिका (अमेरिका) बीच बहुप्रतिक्षित व्यापार सम्झौता अन्तिम तयारीको चरणमा पुगेको छ। दुई देशबीचको व्यापारिक सम्बन्धलाई नयाँ ढंगले पुनः परिभाषित गर्न वाशिङ्टन डीसीमा अप्रिल २३ देखि उच्चस्तरीय वार्ता सुरु हुने निश्चित भएको छ। वाशिङ्टन वार्ताले व्यापार विस्तार, शुल्क कटौती, आपूर्ति श्रृंखला र बजार पहुँचको विषयमा ठोस निर्णय ल्याउने अपेक्षा गरिएको छ।
भारत र अमेरिकाबीच २०३० सम्म दुईपक्षीय व्यापारलाई ५०० अर्ब अमेरिकी डलरसम्म पुर्याउने दीर्घकालीन लक्ष्य राखिएको छ। यतिबेला वार्ताको प्रारम्भिक चरणमा वस्तु र सेवासम्बन्धी विषयवस्तुमा केन्द्रित हुने बताइएको छ। आप्रवासन नीति र बौद्धिक सम्पत्ति अधिकारजस्ता संवेदनशील विषयहरूलाई भने पछिल्ला चरणमा समेटिने योजना बनाइएको छ।
यो व्यापार सम्झौतालाई सहजीकरण गर्न भारतले अमेरिकी इथेन र एलपीजीमा लगाउँदै आएको आयात शुल्क हटाउने तयारी गरेको छ। अहिले भारतले यी वस्तुमा २.५ प्रतिशत आयात कर लिँदै आएको छ। यस्तो शुल्क हटाउँदा अमेरिकी ऊर्जा निर्यातकर्ताहरूले भारतीय बजारमा प्रतिस्पर्धात्मक लाभ पाउने विश्वास गरिएको छ, जसले ऊर्जा व्यापारलाई थप सशक्त बनाउनेछ।
यो व्यापार वार्तालाई केवल आर्थिक दृष्टिकोणले मात्र होइन, रणनीतिक दृष्टिले पनि महत्वपूर्ण मानिएको छ। अमेरिकाले भारतलाई अत्याधुनिक एफ–३५ लडाकु विमान आपूर्ति गर्ने प्रस्ताव अघि सारेको छ, जसले रक्षा सम्बन्ध बलियो बनाउनेछ। यस्तै, भारतले पनि अमेरिकी तेल र ग्यासको आयात थप बढाउने प्रतिबद्धता जनाएको छ। यसले भारतको व्यापार घाटा घटाउने प्रयासमा सघाउ पुर्याउनेछ।
अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले यसअघि भारत भ्रमणको क्रममा भारतलाई अमेरिकी तेल र ग्यास किन्ने प्रतिवद्धता गराएको उल्लेख गरेका थिए। यस्तो प्रयासले दुबै देशबीचको आर्थिक सम्बन्धलाई मात्र होइन, कूटनीतिक सम्बन्धलाई पनि नयाँ दिशा दिनेछ।
वार्ताको नेतृत्व व्यापार सचिवस्तरका उच्च अधिकारीहरूले गर्नेछन्। दुबै पक्षले साझा कार्यपत्र (playbook) तयार पारेका छन्, जसअनुसार वार्ताको प्रक्रिया अगाडि बढाइनेछ। भारत र अमेरिकाबीच पहिलेका व्यापार वार्ताहरू विभिन्न कारणले टुंगिन नसके पनि योपटक सहमति नजिक पुगेको स्रोतहरूले जनाएका छन्।
यो सम्झौताले भारतलाई अमेरिकी प्रविधि र बजारसम्म पहुँच बढाउने अवसर दिनेछ भने अमेरिकालाई भारतको विशाल उपभोक्ता बजारमा मजबुत उपस्थिति जमाउने माध्यम बन्नेछ।
यसपटकको वार्ताले यदि अपेक्षित सफलता हासिल गर्यो भने भारत–अमेरिका व्यापार सम्बन्धले एउटा नयाँ युगमा प्रवेश गर्नेछ। २३ अप्रिलदेखि सुरु हुने वार्ताको परिणाम विश्व व्यापार परिवेशमा समेत महत्त्वपूर्ण प्रभाव पार्ने विश्लेषण गरिँदैछ।
क्याटेगोरी : अन्तर्राष्ट्रिय
थप समाचार
धेरै पढिएका
प्रतिक्रिया