काठमाडौं / नेपालमा डिजिटल भुक्तानी प्रविधिको प्रयोग तीव्र रूपमा वृद्धि भइरहेको छ । नेपाल राष्ट्र बैंक (NRB) को हालैको प्रतिवेदनअनुसार,आर्थिक वर्ष २०२३/२४ मा डिजिटल भुक्तानी प्रणालीमा उल्लेखनीय वृद्धिदर देखिएको छ । मोबाइल बैंकिङ, इन्टरनेट बैंकिङ, क्यूआर कोड भुक्तानी र विद्युतीय भुक्तानी प्रणालीमा लगातार वृद्धि हुँदै गएको देखिएको छ ।
क्यूआर कोड भुक्तानीको द्रुत वृद्धि
क्यूआर कोडमार्फत हुने भुक्तानी पछिल्लो आर्थिक वर्षमा सबैभन्दा छिटो बढेको देखिएको छ । २०२३/२४ मा क्यूआर-आधारित भुक्तानीको कुल रकम ४९९.७९५ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ, जुन अघिल्लो वर्षको तुलनामा १०३.६६% ले वृद्धि भएको हो । २०२२/२३ मा यो भुक्तानी २४५.४१२ अर्ब रुपैयाँ थियो । यसै अवधिमा क्यूआर-आधारित भुक्तानीको कारोबार संख्या ७ करोड ८० लाखबाट १६ करोड ९३ लाख पुगेको छ, जसमा ११७.०३% वृद्धि भएको छ ।
डेबिट र क्रेडिट कार्ड वितरणमा गिरावट
डिजिटल भुक्तानी प्रणालीको तीव्र विस्तारसँगै डेबिट र क्रेडिट कार्डको वितरण दरमा गिरावट आएको छ । पछिल्लो दुई आर्थिक वर्षमा डेबिट र क्रेडिट कार्डको वितरण वृद्धिदर क्रमशः घट्दै गएको देखिन्छ । २०२१/२२ मा डेबिट कार्डको वितरण वृद्धि दर २४.५% रहेकोमा २०२२/२३ मा घटेर १८.८% पुगेको थियो भने २०२३/२४ मा तीव्र गिरावट आउँदै मात्र १.९% मा सीमित रह्यो । त्यसैगरी २०२१/२२ मा क्रेडिट कार्डको वितरण वृद्धि दर २२.८% रहेकोमा २०२२/२३ मा घटेर १२.८% पुगेको थियो भने २०२३/२४ मा झन् घट्दै ५.३% मा सीमित रह्यो ।
मोबाइल र इन्टरनेट बैंकिङको विस्तार
मोबाइल बैंकिङ प्रयोगकर्ताको संख्या १५.४% वृद्धि भई २४.६५ मिलियन पुगेको छ । इन्टरनेट बैंकिङ प्रयोगकर्ता भने ३.४% मात्र वृद्धि भई १.९२ मिलियन पुगेका छन् । मोबाइल बैंकिङ र डिजिटल वालेटहरू बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूद्वारा प्रवर्द्धन गरिएका कारण डिजिटल कारोबारमा उल्लेखनीय वृद्धि देखिएको छ ।
डिजिटल भुक्तानीको कुल कारोबार
२०२३/२४ मा डिजिटल भुक्तानीको कुल कारोबार ५९२५०.२७५ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ, जुन अघिल्लो वर्षको तुलनामा १४.७३% ले वृद्धि भएको हो । मोबाइल बैंकिङमार्फत गरिएका कारोबार ५९.१३% ले वृद्धि भई ३४७८.६८ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ भने, कनेक्टआईपीएस (connectIPS) ले ३७.६८% वृद्धि गरेको छ ।
डिजिटल भुक्तानी प्रविधिको विकास र प्रवर्द्धनले नेपालमा नगद रहित अर्थतन्त्रको अवधारणा साकार हुने अपेक्षा गरिएको छ ।
क्याटेगोरी : अर्थ
धेरै पढिएका
प्रतिक्रिया