अमेरिका र चीनको बीचको आर्थिक प्रतिस्पर्धा सधैं एक विवादास्पद विषय बनिरहेको छ । विशेष गरेर राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको हालै विजयपछि यो प्रतिस्पर्धा अझै चुलिने आँकलन गरिएको छ । ट्रम्पले चीनसँगको व्यापार युद्धको अवधारणालाई यसअघि पनि प्राथमिकता दिएका थिए र चीनको प्राविधिक प्रगतिको विरोध गर्दै आएका छन् । यसरी अमेरिकी नेता र अर्थशास्त्रीहरूले चीनलाई एक उच्च जोखिमको रूपमा प्रस्तुत गरेका छन्, जहाँ प्रायः चीनको प्राविधिक प्रगति अमेरिकाको लागि चुनौती बनिरहेको कुरा स्वीकारिएको छ । तथापि, हालै माइक्रोसफ्टका अध्यक्ष ब्राड स्मिथले चीनको प्राविधिक प्रगतिको वास्तविकता र यसको असरलाई कम आँकलन गर्नाले अमेरिकी अर्थतन्त्रका लागि ठूलो संकट निम्त्याउन सक्ने चेतावनी दिएका छन् ।
चीनको प्राविधिक प्रगति र यसको वास्तविकता
ब्राड स्मिथले चीनको प्राविधिक प्रगतिको बारेमा आफ्नो चिन्ता व्यक्त गर्दै भनेका छन् कि “चीन टेक्नोलोजीको क्षेत्रमा अमेरिकासम्मको नजिक पुगिरहेको छ र यो एक वास्तविक चुनौती हो, जसलाई नजरअन्दाज गर्नु अमेरिकी अर्थतन्त्रका लागि खतरा साबित हुन सक्छ ।’’ उनको भनाइमा चीनको प्राविधिक प्रगति र नवप्रवर्तनको गति अति महत्वपूर्ण छ र यसलाई कम आँकलन गर्नु अमेरिकी प्रतिस्पर्धात्मक अवस्थाको लागि उचित रणनीति हुँदैन । स्मिथले उल्लेख गरे कि अमेरिका र चीन बीचको प्राविधिक युद्ध केवल रणनीतिक प्रतिस्पर्धा मात्र होइन, यसले दीर्घकालीन आर्थिक प्रभाव पनि पार्न सक्छ ।
अमेरिकी सरकारको प्रवृत्ति भनेको चीनको प्राविधिक प्रगतिको अवमूल्यन गर्नु र त्यसलाई चुनौती दिनु हो । अमेरिकामा प्रायः चीनको प्राविधिक सफलता र विकासलाई “चोरी’’ वा “नक्कली’’ भन्ने आरोप लगाइन्छ । यसले चीनको उपभोक्ता र प्रविधि उद्योगको वास्तविक क्षमता र योगदानलाई खल्बलाउन सक्छ । यद्यपि, चीनले पछिल्ला केही वर्षमा चिप टेक्नोलोजी, फायभ जी नेटवर्क र विद्युतीय वाहन क्षेत्रका क्षेत्रमा उल्लेखनीय प्रगति गरेको छ । चीनको प्रविधिमा भएको यी सफलता र नवप्रवर्तनले अमेरिकी धारणा र रणनीतिहरूलाई चुनौती दिएका छन् ।
प्राविधिक युद्ध र यसको प्रभाव
अमेरिकाले चीनको प्राविधिक विकासलाई रोक्नका लागि विभिन्न प्रतिबन्ध र नाकाबन्दीहरू लगाएको छ । उदाहरणका लागि हुवावे जस्तो प्रमुख चिनियाँ प्राविधिक कम्पनीलाई अमेरिकाले प्रतिबन्ध लगाउँदै फाइभ जी प्रविधि क्षेत्रमा चीनको प्रमुख स्थानलाई चुनौती दिएको थियो । यद्यपि, यी प्रतिबन्धहरूले चीनलाई आफ्नो क्षमता बढाउन र नयाँ प्रविधिहरूमा नेतृत्व हासिल गर्न रोक्न सकेन । उदाहरणस्वरूप चीनले विश्वभरि सबैभन्दा ठूलो फायभ जी नेटवर्क निर्माण गरेको छ र यस क्षेत्रमा अमेरिकासम्मको अग्रणी स्थान चुनौतीमा परेको छ ।
यसको विपरीत चीनको प्राविधिक सफलता अमेरिकी नवप्रवर्तनको कमजोर पक्षलाई उजागर गर्दै आएको छ । जब चीनले स्वदेशी इन्जिनहरूको साथ फाइटर जेटहरू र हवाई विमान निर्माणमा सफलता प्राप्त गरेको छ, अमेरिकी रणनीतिहरूले यसको महत्वलाई बेवास्ता गरेका छन् । यसले केवल चीनको प्राविधिक क्षमतामा वृद्धि नगरी अमेरिकी संरक्षणवाद र प्राविधिक नाकाबन्दीलाई पनि थप चुनौती दिइरहेको छ ।
व्यापार युद्ध र अमेरिकाको आर्थिक संकट
अमेरिकाले चीनसँगको व्यापार युद्धमा आफूलाई “संकटमा परेको’’ महसुस गर्दै व्यापार संरक्षणवादी नीतिहरू अपनाएको छ । यसप्रकारको दृष्टिकोणले अमेरिकी व्यापार र नवप्रवर्तनमा रचनात्मकता र प्रतिस्पर्धात्मकता घटाउँछ । स्मिथले यसलाई “कृत्रिम संकट’’ को रूपमा प्रस्तुत गरेका छन्, जसले अमेरिकी अर्थतन्त्रको दीर्घकालीन विकासमा नकारात्मक असर पार्न सक्छ । यसको सट्टा स्वस्थ प्रतिस्पर्धामा संलग्न भएर चीन र अमेरिकाबीच सहयोग र साझेदारीका अवसरहरू खोज्नु बढी फाइदाजनक हुन सक्छ ।
चीनको सफलता र अमेरिकाको चुनौती
चीनले आफ्नो विद्युतीय वाहन (ईभी) उद्योगलाई असाधारण दरमा विस्तार गरेको छ, जहाँ टेस्लाको पहिलो विदेशी उत्पादन सुविधा चीनमा स्थापना गरिएको छ । चीनको यो कदमले केवल अमेरिकी कम्पनीहरूलाई चुनौती दिएको छैन कि यसले चीनको इलेक्ट्रिक वाहन उद्योगलाई विश्वव्यापी रुपमा प्रतिस्पर्धात्मक बनाएको छ । चीनले टेस्लालाई आफ्नो जमीनमा सञ्चालन गर्नका लागि अनुमति दिएको थियो, जसले चिनियाँ उद्योगलाई बलियो बनाएको छ र त्यसको प्रयोगले अमेरिकी उद्योगलाई नयाँ चुनौतीहरूको सामना गर्न उत्प्रेरित गरेको छ ।
ब्राड स्मिथको विचारमा अमेरिकी संकटको भावना र प्राविधिक युद्धले केवल चीनको प्रगति रोक्न सक्दैन, बरु यसले अमेरिकी अर्थतन्त्रको नवप्रवर्तन क्षमता र प्रतिस्पर्धा घटाउँछ । अमेरिकाले अब यो स्वीकार गर्नु पर्छ कि अरूसँगको प्रतिस्पर्धामा दबाएर प्रगति सम्भव छैन । यसको सट्टा अमेरिकाले आफ्नै नवप्रवर्तनात्मक क्षमतामा सुधार ल्याउनु आवश्यक छ र पुरानो रचनात्मकता र जीवन्ततालाई पुनः जगाउनु पर्छ ।
अन्तमा, चीनको प्राविधिक प्रगति र आर्थिक शक्ति अब निर्विवादित वास्तविकता बनिसकेको छ । अमेरिकाले यदि यसको महत्व र प्रभावलाई कम आँकलन गर्ने काम जारी राख्छ भने त्यसले अमेरिकी अर्थतन्त्र र वैश्विक प्रतिस्पर्धामा जोखिम निम्त्याउँछ । व्यापार युद्ध र प्राविधिक नाकाबन्दीहरूलाई जारी राख्दा अमेरिका चीनसँगको स्वस्थ प्रतिस्पर्धामा संलग्न हुन असफल हुनेछ । त्यसको सट्टा अमेरिकाले चीनसँग प्रतिस्पर्धा गर्दै नवप्रवर्तन र आर्थिक विकासमा फोकस गर्नुपर्छ । यो भनेको एक नयाँ आर्थिक युगको शुरुआत हो, जहाँ सहयोग र प्रतिस्पर्धा एक अर्कासँग सँगै विकसित हुन्छ ।
क्याटेगोरी : अन्तर्राष्ट्रिय
थप समाचार
धेरै पढिएका
प्रतिक्रिया